%0 Book %D 2017 %T Ιστορία της εκπαίδευσης. Μια προσέγγιση στη γενεαλογία του θεσμού %A Δημήτρης Φωτεινός %X

Με το εγχείρημά μας αυτό προσπαθήσαμε να δώσουμε μια γενεαλογική διάσταση στην αφήγηση της ιστορίας της εκπαίδευσης. Αναφερθήκαμε σε δομικά ζητήματα (οικονομικοί και κοινωνικοί μετασχηματισμοί), σε θεσμικές ρυθμίσεις (κατασκευή της εκπαίδευσης μέσα από την απόσχισή της από άλλο προϋπάρχοντα θεσμό), σε πολιτικά προβλήματα, σε ιδέες που διαμορφώθηκαν από συγκεκριμένους διανοούμενους, σε συγκεκριμένες συνθήκες (είτε προσωπικές, είτε ευρύτερες).

Προφανώς, η ιστορία δεν είναι πλήρης, με την έννοια ότι δεν αναφερθήκαμε σε «όλα» όσα συνέβησαν, δεν αναφέραμε όλους όσοι ενεπλέκησαν, δεν επιμείναμε σε κάθε λεπτομέρεια. Αυτό είναι ούτως ή άλλως αδύνατο. Η ιστορική αφήγηση είναι ένα νοηματικό σχήμα που καλύπτει υπό μία θεώρηση το παρελθόν. Είναι αδύνατο να γράψει κανείς για «όλα» όσα συνέβησαν: αν το κάνει θα είναι μια απλή γεγονοτογραφία. Αν επιχειρήσει να ερμηνεύσει, τότε αναγκαστικά θα περιοριστεί σε κάποια από τα συμβάντα (θα τα αναδείξει, δηλαδή, ως ιστορικά τεκμήρια). Άρα, εκ των πραγμάτων, δεν χρειάζεται να αναφερθεί σε «όλα».

Αυτό που μπορούμε να δούμε ως ένα πρώτο συμπέρασμα μέσα από αυτό το αφήγημα της εκπαίδευσης είναι ότι η ανάγκη του ανθρώπου για να προσδιοριστεί είναι σημαντική, και αυτό προσπάθησε να κάνει στο διάβα της ιστορίας. Η εκπαίδευση φαίνεται να δίνει εκείνα τα στοιχεία της ταυτότητάς μας, με τα οποία αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας, τους άλλους, το πλαίσιο στο οποίο κινούμαστε. Αυτή η ταυτότητα, ωστόσο, είναι, όπως διαμορφώνεται μέσα από την εκπαίδευση, μια επιβαλλόμενη ταυτότητα: εμπεριέχει προγενέστερες ρυθμίσεις, ρυθμίσεις άλλων σύγχρονών μας. Εμπεριέχει, όμως, και τις δικές μας προθέσεις, προτιμήσεις, ανάγκες, διαθέσεις.

Εν κατακλείδι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η εκπαίδευση είναι ο χώρος όπου διαμορφώνεται διαλεκτικά (άρα και συγκρουσιακά) η ταυτότητά μας: είναι ένα διαρκές «γίγνεσθαι», στο οποίο συμμετέχουμε. Όσο πιο πολύ συμμετέχουμε, τόσο περισσότερο ολοκληρώνεται, εμπλουτίζεται, εμβαθύνεται η ταυτότητά μας. Συνεπώς, η εκπαίδευση είναι το ιδανικό πεδίο στο οποίο μπορεί να βρει έκφραση η «πράξη» (praxis), η πολιτική πράξη της διαπραγμάτευσης με τη γνώση.

%7 1 %I Γρηγόρης %C Athens, Greece %P 335 %G eng %U http://www.grigorisbooks.gr/product/1856/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7%CF%82