Abstract:

Τα ερωτήματα τα οποία εξετάζει η εργασία, προκειμένου να καταλήξει σε προτάσεις για την πληρέστερη αξιοποίηση της μερικής απασχολήσεως με βάση τις ρυθμίσεις του ασφαλιστικού δικαίου, είναι τα εξής: Πρώτον, πώς μπορεί η ασφαλιστική νομοθεσία για τη μερική απασχόληση να συμβάλλει στην επίτευξη άλλων κοινωνικοοικονομικών στόχων; Υποστηρίζεται ότι υπάρχουν περιθώρια για τη θέσπιση ασφαλιστικών ρυθμίσεων, οι οποίες θα επιτρέψουν την εξυπηρέτηση διαφόρων στόχων της κοινωνικής προστασίας και της οικονομικής ανάπτυξης, όπως π.χ. η ασφάλιση της μερικής απασχολήσεως  σε συνδυασμό με την τμηματική σύνταξη και τη χρονικά περιορισμένη επιδότηση των εισφορών. Δεύτερον, συνάδουν οι ρυθμίσεις για την ασφάλιση της μερικής απασχόλησης με τις  αρχές της ισότητας και της αναλογικότητας και τις επιταγές του ευρωπαϊκού κοινοτικού δικαίου; Διαπιστώνεται διαφορετική μεταχείριση εργαζομένων που παρέχουν τον ίδιο αριθμό ωρών εργασίας επειδή η βάση υπολογισμού της σύνταξης είναι η ημέρα εργασίας στην ασφάλιση, κατ’ αντιγραφή αυτού που συμβαίνει στην πλήρη απασχόληση. Η διακριτική αυτή μεταχείριση αντίκειται στην αρχή της ισότητας και στην αρχή της αναλογικότητας καθώς και στις επιταγές της Οδηγίας 97/81 Ε.Κ. του Συμβουλίου της 15^ης Δεκεμβρίου 1997 σχετικά με τη συμφωνία πλαίσιο για την εργασία μερικής απασχόλησης, η οποία αναγνωρίζει μεν ότι τα θέματα που αφορούν την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση των μερικώς εργαζομένων υπάγονται στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, αλλά παράλληλα προτρέπει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν ασφαλιστικά συστήματα που θα παρέχουν την κατάλληλη προστασία στα άτομα που απασχολούνται με τις άτυπες μορφές εργασίας. Τρίτον, ερωτάται μήπως η περιορισμένη ανάπτυξη της μερικής απασχόλησης στην Ελλάδα οφείλεται στην προτίμηση για τις συμβάσεις μισθώσεως έργου και ανεξαρτήτων υπηρεσιών; Διαπιστώνεται ότι η δυσμενής κοινωνικοασφαλιστική μεταχείριση σημαντικής μερίδας των μερικώς απασχολουμένων μισθωτών είναι ένας από τους λόγους που εμποδίζουν την ανάπτυξή της. Ήδη, η Επιτροπή της Ε.Ε.  έχει συστήσει στη χώρα μας τη λήψη μέτρων για την προώθηση της μερικής απασχόλησης. Τέτοια μέτρα είναι η αντικατάσταση της ημέρας εργασίας στην ασφάλιση με την ώρα εργασίας, η κατάργηση των εμποδίων για την προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης και, γενικότερα, η επανεξέταση των χρονικών και λοιπών προϋποθέσεων για την απονομή των παροχών στους μερικώς απασχολούμενους καθώς και η αντικατάσταση των δύσκαμπτων και αυστηρών διαδικασιών για την υπαγωγή στην ασφάλιση. Η εργασία καταλήγει ότι τα τεκμήρια υπαγωγής στην ασφάλιση και οι διακρίσεις μεταξύ εξαρτημένης και ανεξάρτητης εργασίας στο ασφαλιστικό δίκαιο δεν έχουν και τόσο μεγάλη σημασία. Σκοπός είναι η ασφαλιστική κάλυψη. Αυτό που ενδιαφέρει είναι η επαρκής κάλυψη των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων από τους γνωστούς και τους νέους κοινωνικούς κινδύνους διαμέσου της λειτουργίας ενός δίκαιου και βιώσιμου ασφαλιστικού συστήματος.