Citation:
Abstract:
Γεβανική (ή Εβραιοελληνική ή Ρωμανιώτικη) ονομάζεται η διάλεκτος των Ρωμανιωτών Eβραίων της Ελλάδας. Η διάλεκτος αυτή μιλιέται ήδη από τα ελληνιστικά χρόνια και παρουσιάζει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον, καθώς γεννήθηκε από τη διεπαφή κυρίως δυο μεσογειακών γλωσσών με μακρά ιστορία (της ελληνικής και της εβραϊκής), που ανήκουν σε διαφορετικές γλωσσικές οικογένειες, στην ινδοευρωπαϊκή και τη σημιτική, αντίστοιχα. Τόσο η Connerty (2003) όσο και το Ethnologue χαρακτηρίζουν τη γεβανική ως σχεδόν εξαφανισμένη διάλεκτο εξαιτίας της βίαιης συρρίκνωσης του αριθμού των ομιλητών της κατά το Ολοκαύτωμα (στην Ελλάδα, ένας μικρός αριθμός εντοπίζεται σήμερα στα Ιωάννινα και τη Χαλκίδα), της διασποράς των ομιλητών της κυρίως προς την Αμερική (Νέα Υόρκη) και το Ισραήλ και της όλο και μεγαλύτερης αφομοίωσής της από την ελληνική. Το ερώτημα που γεννάται είναι ποια είναι η συγχρονική μορφή της διαλέκτου αυτής σε αυτό το κρίσιμο σημείο της εξαφάνισής της εντός και εκτός των ελληνικών συνόρων.
Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στην περιγραφή της σύγχρονης μορφής της γεβανικής διασώζοντας τα τελευταία σπαράγματά της. Μέσα από τη συλλογή προφορικών δεδομένων από ομιλητές της στα Γιάννενα και τη Νέα Υόρκη η εργασία αυτή έχει ως στόχο να καταγράψει τα τυπολογικά χαρακτηριστικά της γεβανικής σε όλα τα επίπεδα γραμματικής ανάλυσης (φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη-σημασιολογία, λεξιλόγιο) και να προβλέψει το μέλλον της πριν εξαφανιστούν οι τελευταίοι εναπομείναντες ομιλητές της.
The Yevanic dialect (also known as Judeo-Greek or Romaniotika) has been the language of the Romaniote Jews of Greece since the Hellenistic period. As a product of language contact between Greek and Hebrew (two languages belonging to different language families, Indo-european and Semitic, respectively) Yevanic shows a remarkable blend of grammatical and lexical features. However, recent studies and surveys (e.g. Connerty (2003) and the Ethnologue) characterize it as almost extinct, as the majority of its native speakers perished in the Holocaust. Yevanic is currently spoken by a small number of speakers in Yannena, Chalkida, New York and Israel. From a linguistic point of view, the interesting question that arises is what the current form and main grammatical characteristics of this linguistic variety are.
The current study aims at documenting and analysing the current status of Yevanic at the main levels of linguistic analysis (phonology, morphology, syntax, semantics, and the lexicon). We also offer a tentative prediction of its future before the dissapearance of its last speakers.