Les modifieurs de degré (MD) ‘très’ et ‘beaucoup’ du français et ‘πολύ’ du grec présentent de différentes conditions de combinabilité avec les adjectifs. Nous soutenons l’hypothèse que la différence entre propriété temporaire et permanente détermine l’acceptabilité de ces MD avec des adjectifs. Il est proposé que ‘beaucoup’ se combine avec des adjectifs qui sont ambigus exprimant soit une propriété temporaire soit une propriété permanente. Plus précisément, ‘beaucoup’ assume le rôle du désambiguïseur qui sélectionne toujours la facette temporaire des adjectifs avec lesquels il se combine. Les MD ‘très’ et ‘πολύ’, quant à eux, ne sont pas sensibles à la différence entre propriété temporaire et permanente.   

Φιλοσοφία της γλώσσας, λογική, μαθηματικά, κοινωνικές επιστήμες, ανθρωπολογία… Η Σημασιολογία είναι ο μοναδικός κλάδος της γλωσσολογίας που χρησιμοποιεί μεθόδους, θεωρήσεις και εργαλεία από όλους αυτούς τους τομείς του ανθρώπινου επιστητού για να μελετήσει τη σημασία των γλωσσικών εκφράσεων. Μαζί με τη φωνητική, τη φωνολογία, τη μορφολογία, τη σύνταξη και την πραγματολογία, αποτελεί ξεχωριστό επίπεδο ανάλυσης στη γλωσσολογική θεωρία και μελετά την ανθρώπινη γλώσσα με έναν δυναμικό τρόπο περνώντας από τη σημασία της λέξης, στη σημασία της φράσης και της πρότασης. Οι γλώσσες έχουν στη φαρέτρα τους πολλούς και διαφορετικούς τρόπους για να εκφράσουν την ίδια έννοια. Για παράδειγμα, οι λέξεις σπίτι και οικία της ελληνικής είναι συνώνυμες. Επίσης, η λέξη chevalτης γαλλικής έχει την ίδια σημασία με τη λέξη άλογο της ελληνικής ενώ η ονοματική φράση letableaurougeστα γαλλικά αντιστοιχεί με την ονοματική φράση ο κόκκινος πίνακας στα ελληνικά που έχει διαφορετική δομή από αυτή. Πώς μπορούμε να συσχετίσουμε τη σημασία διαφορετικών ως προς τη μορφή τους γλωσσικών εκφράσεων που έχουν όμως παρόμοια σημασία στις γλώσσες του κόσμου; Πώς η γλώσσα μπορεί να γίνει συγχρόνως αντικείμενο και μέσο μελέτης; Ανεξάρτητα από τη γλώσσα μελέτης, η σημασιολογία μας προτείνει μεταγλώσσες-εργαλεία για τη μελέτη της σημασίας σε οποιαδήποτε γλώσσα που μελετάμε.   Το παρόν έργο είναι το πρώτο ελληνόγλωσσο εγχειρίδιο αφιερωμένο στον κλάδο της σημασιολογίας με παραδείγματα εφαρμογής από τη γαλλική και την ελληνική γλώσσα. Το σύγγραμμα επιδιώκει να εισαγάγει τον αναγνώστη στις αρχές, τις μεθόδους και τα ερευνητικά εργαλεία της θεωρίας της σημασιολογίας. Αρχικά, παρουσιάζει τους βασικούς όρους εργασίας στη σημασιολογία. Στη συνέχεια, περνά στα επιμέρους επίπεδα του κλάδου της σημασιολογίας (λεξική σημασιολογία, προτασιακή και κατηγορηματική λογική) και παρουσιάζει τις συνθήκες εμφάνισής τους. Κατόπιν, επιχειρεί μια συνοπτική επισκόπηση των σημαντικότερων προσεγγίσεων, όπως είναι για παράδειγμα η λογική δευτέρου βαθμού, η θεωρία των τύπων και η εντασιακή σημασιολογία, καθώς και η σχέση της σημασίας και του περικειμένου.    Το βιβλίο απευθύνεται πρωτίστως σε φοιτητές και σε ερευνητές που ενδιαφέρονται για τον κλάδο της σημασιολογίας. Κάθε κεφάλαιο ξεκινά με μια περίληψη των βασικών στόχων, καταλήγει με την ανακεφαλαίωση των κυριότερων σημείων και προτείνει ασκήσεις εφαρμογής. Στο αναγνωστικό όμως κοινό αυτού του βιβλίου μπορούν να περιληφθούν επίσης και όσοι αγαπούν τη μελέτη της σημασίας συγχρονικά και ενδιαφέρονται για την αντιπαραβολική μελέτη γλωσσών. Η γαλλική και η ελληνική λειτουργούν ως γλώσσες εφαρμογής αλλά τη θέση τους θα μπορούσε να πάρει οποιαδήποτε άλλη γλώσσα ή ζεύγος γλωσσών. Τα σημεία τομής και απόκλισης των δύο γλωσσών μάς μαθαίνουν ότι η σημασία είναι το ενωτικό νήμα πίσω από τις λέξεις, τις φράσεις και τις προτάσεις και μας προσκαλούν να ανακαλύψουμε τον συναρπαστικό κόσμο της ανθρώπινης νόησης και επικοινωνίας. 

Γεβανική (ή Εβραιοελληνική ή Ρωμανιώτικη) ονομάζεται η διάλεκτος των Ρωμανιωτών Eβραίων της Ελλάδας. Η διάλεκτος αυτή μιλιέται ήδη από τα ελληνιστικά χρόνια και παρουσιάζει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον, καθώς γεννήθηκε από τη διεπαφή κυρίως δυο μεσογειακών γλωσσών με μακρά ιστορία (της ελληνικής και της εβραϊκής), που ανήκουν σε διαφορετικές γλωσσικές οικογένειες, στην ινδοευρωπαϊκή και τη σημιτική, αντίστοιχα. Τόσο η Connerty (2003) όσο και το Ethnologue χαρακτηρίζουν τη γεβανική ως σχεδόν εξαφανισμένη διάλεκτο εξαιτίας της βίαιης συρρίκνωσης του αριθμού των ομιλητών της κατά το Ολοκαύτωμα (στην Ελλάδα, ένας μικρός αριθμός εντοπίζεται σήμερα στα Ιωάννινα και τη Χαλκίδα), της διασποράς των ομιλητών της κυρίως προς την Αμερική (Νέα Υόρκη) και το Ισραήλ και της όλο και μεγαλύτερης αφομοίωσής της από την ελληνική. Το ερώτημα που γεννάται είναι ποια είναι η συγχρονική μορφή της διαλέκτου αυτής σε αυτό το κρίσιμο σημείο της εξαφάνισής της εντός και εκτός των ελληνικών συνόρων. Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στην περιγραφή της σύγχρονης μορφής της γεβανικής διασώζοντας τα τελευταία σπαράγματά της. Μέσα από τη συλλογή προφορικών δεδομένων από ομιλητές της στα Γιάννενα και τη Νέα Υόρκη η εργασία αυτή έχει ως στόχο να καταγράψει τα τυπολογικά χαρακτηριστικά της γεβανικής σε όλα τα επίπεδα γραμματικής ανάλυσης (φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη-σημασιολογία, λεξιλόγιο) και να προβλέψει το μέλλον της πριν εξαφανιστούν οι τελευταίοι εναπομείναντες ομιλητές της. The Yevanic dialect (also known as Judeo-Greek or Romaniotika) has been the language of the Romaniote Jews of Greece since the Hellenistic period. As a product of language contact between Greek and Hebrew (two languages belonging to different language families, Indo-european and Semitic, respectively) Yevanic shows a remarkable blend of grammatical and lexical features. However, recent studies and surveys (e.g. Connerty (2003) and the Ethnologue) characterize it as almost extinct, as the majority of its native speakers perished in the Holocaust. Yevanic is currently spoken by a small number of speakers in Yannena, Chalkida, New York and Israel. From a linguistic point of view, the interesting question that arises is what the current form and main grammatical characteristics of this linguistic variety are.The current study aims at documenting and analysing the current status of Yevanic at the main levels of linguistic analysis (phonology, morphology, syntax, semantics, and the lexicon). We also offer a tentative prediction of its future before the dissapearance of its last speakers.

Le présent volume réunit des contributions qui étudient plusieurs formes du français (quoi que ce soit, n’importe qu-, un N quelconque). Elles sont considérées ici en tant qu’elles apparaissent, au moins à première vue, comme des items pouvant relever d’une nouvelle catégorie introduite dans le champ des études linguistiques à la suite de Z. Vendler (1967 : 80-81), la catégorie des termes de choix libre (free choice items). L’essentiel des items considérés étant des formes en que, et souvent analysées comme indéfinis, ce numéro de Langue française revient, mais avec une perspective spécifique, sur un domaine empirique déjà abordé sous d’autres angles dans deux numéros antérieurs de la revue : le numéro 139 (2003) qui était axé sur la grammaticalisation, et le numéro 158 (2008) sur les proformes indéfinies. Afin de mieux cerner les spécificités de ce numéro thématique, nous allons d’abord présenter la notion de terme de choix libre. Ensuite, nous rappellerons quelques éléments de la discussion qui reviennent régulièrement dans les analyses des termes de choix libre à travers les langues. Enfin, nous situerons les articles contenus dans ce numéro dans ce panorama de la recherche.

Free Choice Items (FCIs), such as French n’importe qui, Greek opjosdhipote and English anyone, are well known for their limited distributional properties. Most former analyses have been influenced by the polarity sensitivity tradition, accounting for the distribution of FCIs in terms of the conditions of licensing and anti­licensing by the semantics of a given context. Based on French, Greek and English data, this study proposes that FCIs occur in all contexts as long as their lexical semantics is compatible with both the semantics and the pragmatics of the context.Data, mostly extracted from the Free Choice Item Database constructed by the author, show that the majority of FCIs are grammatical in veridical contexts. Consequently, the condition of licensing does not apply to FCIs. FCIs express widening, indiscriminacy, indistinguishability, ignorance, indifference and low­level. These readings can be pragmatically blocked in all contexts. Widening, indiscriminacy, indifference and ignorance can be semantically blocked too. An FCI is ungrammatical if and only if all its readings are blocked. Consequently, the condition of anti­licensing does not apply to FCIs either, because it does not take into account the pragmatics of the context. The distribution of FCIs is, then, entirely free with the exception of certain cases in which semantic blocking is expected.This dissertation is of interest to researchers concerned with the study of FCIs, indefinites, definites and quantifiers, scholars working on more general issues concerning the semantics­pragmatics interface, and linguists interested in cross­linguistic and typological studies.