Abstract:

Η διπλωματική εργασία μεταπτυχιακής ειδίκευσης, η οποία εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ με το βαθμό «΄Αριστα» το Δεκέμβριο του 1992. Τα δύο πρωτότυπα σημεία στη μελέτη αυτή είναι ο ηθικός σχολιασμός των αντισυλληπτικών μεθόδων και τεχνικών μέσων (β΄κεφάλαιο) και η τυποποίηση των απαντήσεων των ποιμένων για την αντιμετώπιση των θεμάτων της τεκνογονίας και της αντισύλληψης στον ορθόδοξο γάμο (γ΄κεφάλαιο).

Στην εισαγωγή της εργασίας επισημαίνεται η σπουδαιότητα του θέματος και παρατίθεται η σχετική με αυτό προβληματική.

Το πρώτο κεφάλαιο έχει τίτλο «H τεκνογονία ως σκοπός του γάμου στην ορθόδοξη παράδοση» και διαιρείται σε δύο υποενότητες. H πρώτη, η οποία επιγράφεται «Ο Γάμος και οι σκοποί του» αποτελείται από δύο παραγράφους. Στην πρώτη ορίζεται ο  χριστιανικός γάμος με βάση τη βιβλική και πατερική παράδοση, ενώ στη δεύτερη παράγραφο επιχειρείται προσπάθεια προσδιορισμού των σκοπών του. Στη δεύτερη ενότητα του ίδιου κεφαλαίου διερευνάται το πρόβλημα της τεκνογονίας όπως αυτό αντιμετωπίζεται στην ορθόδοξη θεολογία.

 Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στην «Aντισύλληψη και τον Οικογενειακό προγραμματισμό».  Περιγράφονται τα μέσα και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για αντισύλληψη. Επισημαίνεται ότι και οι φυσικές μέθοδοι απαιτούν τεχνική για την αποτελεσματική εφαρμογή τους και επομένως το ηθικό δίλημμα για την χρήση μιας φυσικής ή τεχνικής μεθόδου είναι πλασματικό. Και στη μία και στην άλλη περίπτωση εκείνο που κυρίως κρίνεται είναι η πρόθεση για φυγοτεκνία και όχι το χρησιμοποιούμενο μέσο. Όπως εξάλλου σημειώνεται, η γνώση των μέσων και των μεθόδων κρίνεται απαραίτητη, όχι μόνο για τους πιστούς αλλά και για τους πoιμένες, καθόσον ορισμένα από αυτά δεν δρουν μόνο αντισυλληπτικά, αλλά και εκτρωτικά.

Το τρίτο κεφάλαιo επιγράφεται «H τεκνoγoνία στη σύγχρονη πoιμαντική πράξη» και αποτελεί το σημαντικότερο τμήμα της μελέτης, καθώς συνιστά καρπό ερευνητικής προσπάθειας. Η τέταρτη παράγραφος είναι η πλέον ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη της μελέτης, καθώς ασχολείται με την τυπολογία της σύγχρονης ποιμαντικής στο θέμα αυτό, όπως προκύπτει από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων πνευματικών.

Τα ερωτήματα που τέθηκαν στους πνευματικούς ήταν τα εξής: α) Ποιος ο σκοπός του ορθόδοξου γάμου και ποιος της συζυγικής συνουσίας; β) Ο σύγχρονος χριστιανός έχει το δικαίωμα να ρυθμίζει τη γονιμότητα και να προγραμματίζει την οικογένεια; γ) Ποια είναι η θέση σας για την αντισύλληψη ως πράξη ρυθμίσεως των γεννήσεων και ποια για τα αντισυλληπτικά μέσα; δ) Ποια είναι η γνώμη σας για τη μέθοδο των  γόνιμων και άγονων ημερών; ε) Ποια είναι η σχέση της χρήσης αντισυλληπτικών μέσων και της συμμετοχής στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας; στ) Ποια είναι η γνώμη σας για τη συζυγική συνουσία κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης; στ) Ποια είναι η γνώμη σας για την εγκύκλιο του 1937;

Οι ποιμαντικοί τύποι αναφέρονται στα προβλήματα της τεκνογονίας, του ελέγχου των γεννήσεων, της αντισύλληψης, της ρυθμίσεως της ανθρώπινης γονιμότητας και του προγραμματισμού της οικογένειας. 'Ετσι διακρίνονται δύο κυρίως γραμμές: α) H παραδοσιακή (που εκφράζεται με δύο τύπους: τον αυστηρό  και τον επιεική) και β) η νεωτερίζουσα. Ανάλογες με τους τύπους που αναφέρθηκαν είναι και οι  απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά. Οι χαρακτηρισμοί αποτελούν προσωπικές εκτιμήσεις και επιλογές του γράφοντος.

Η εργασία κατακλείεται με τον επίλογο, όπου παρουσιάζονται τα πορίσματα. Τέλος, στο παράρτημα παρατίθενται τρία κείμενα, που συνδέονται άμεσα με το υπό πραγμάτευση θέμα, δηλαδή: 1) Η περί του ζητήματος της τεκνογονίας εγκύκλιος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος του 1937, 2) «Το διάγγελμα της Iεραρχίας της Εκκλησίας της Eλλάδoς προς τον λαόν περί τεκνογονίας (9.10.1978)», 3) Ο Νόμος υπ' αρ. 1036/1980 για τον οικογενειακό προγραμματισμό και για άλλες διατάξεις καθώς και τα στατιστικά στοιχεία με τις θέσεις των εγγάμων και αγάμων πνευματικών, που συμμετείχαν στην έρευνα.

Σε επικείμενη έκδοση θα συμπεριληφθούν οι διορθώσεις των λαθών, τα οποία επισημάνθηκαν όλα αυτά τα χρόνια και θα προστεθεί η βιβλιογραφική ενημέρωσή της.

ISBN 960- 7814-23-1. Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 24999