Πτυχιακές εργασίες

Σε αυτή την ανάρτηση παρουσιάζονται κάποια βασικά στοιχεία για τις πτυχιακές εργασίες και οι προϋποθέσεις για να αναλάβω την επίβλεψη της πτυχιακής εργασίας κάποιου ενδιαφερόμενου φοιτητή.

Καταρχήν, επίτρεψέ μου να παρουσιάσω την άποψή μου σχετικά με το τι είναι και σε τι αποσκοπεί η πτυχιακή εργασία, ιδίως σε προγράμματα σπουδών που δεν είναι υποχρεωτική.

Η πτυχιακή εργασία είναι μια αρχική, και πολύ «χαλαρή», μύηση στην έρευνα και στη συγγραφή ενός επιστημονικού κειμένου. Όταν αναφέρομαι σε «χαλαρή» μύηση, εννοώ ότι τηρούνται μεν οι βασικές προϋποθέσεις για την έρευνα και τη συγγραφή, δεν είναι, όμως, τόσο αυστηρές όπως σε μία μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, ή σε ένα διδακτορικό.

Σκοπός της πτυχιακής είναι να εισαγάγει τον φοιτητή στις διαδικασία της έρευνας (π.χ., να του διδάξει πώς γίνεται η βιβλιογραφική επισκόπηση, ή να του αποσαφηνίσει το λόγο για τον οποίο είναι απαραίτητη, να του επιτρέψει σε μια πιο «χαλαρή» κατάσταση να δοκιμάσει όσα έμαθε στη μεθοδολογία έρευνας, κ.τ.λ.), καθώς και στη διαδικασία συγγραφής μιας επιστημονικής εργασίας (π.χ., να μάθει πώς κρατάμε τη βιβλιογραφία και πώς τη συνδέουμε με την έρευνά μας, τα διαφορετικά πρότυπα βιβλιογραφικής αναφοράς, πώς διατυπώνουμε τις υποθέσεις έρευνας, πώς δομείται ένα κείμενο, κ.τ.λ.).

Για να γίνει αυτό, χρειάζεται ο φοιτητής να έχει ένα ενδιαφέρον για το γνωστικό αντικείμενο, στο οποίο θέλει να κάνει την πτυχιακή του. Εάν, δηλαδή, ενδιαφέρεται να κάνει πτυχιακή εργασία μαζί μου, θα πρέπει να έχει ένα ενδιαφέρον καταρχήν για την ιστορία και ειδικότερα για την ιστορία της εκπαίδευσης, ή για την ιστορία της πολιτικής σχετικά με τη γνώση. Είναι απαραίτητο να υπάρχει αυτό το ενδιαφέρον, γιατί η πτυχιακή, παρότι είναι μια βασική «τελετή μύησης» στην έρευνα, δεν παύει να είναι μια έρευνα. Και η έρευνα δεν μπορεί να γίνει σωστά, εάν ο ερευνητής (πέρα από τα ερευνητικά εργαλεία) δεν έχει ένα γνήσιο ενδιαφέρον για αυτό που ερευνά.

Εφόσον από το Πρόγραμμα Σπουδών η πτυχιακή εργασία δεν είναι υποχρεωτική, μπορεί κάποιος να αναλάβει να εκπονήσει μια πτυχιακή, εφόσον έχει ενδιαφέρον για το γνωστικό αντικείμενο, και θέλει να μάθει με άμεσο τρόπο τα «βασικά» της έρευνας. Επίσης, καλό θα είναι να αναλάβει κάποιος πτυχιακή εργασία, εάν επιθυμεί να συμμετέχει σε Μεταπτυχιακά προγράμματα (φαίνεται πιο έμπειρος ερευνητικά).

Πέραν αυτών, για να εκπονήσει ένας φοιτητής πτυχιακή εργασία μαζί μου, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

α) να έχει Μ.Ο. (μέχρι το 7^ο εξάμηνο) πάνω από "7.5"

β) να έχει περάσει τα μαθήματά μου με βαθμό τουλάχιστον "8"

γ) να έχει περάσει ένα (1) δικό μου μάθημα επιλογής με βαθμό τουλάχιστον "9"

δ) να γνωρίζει καλά την αγγλική γλώσσα (επίπεδο Proficiency)

Εκτός από αυτές τις προϋποθέσεις, πριν οριστικοποιηθεί η συνεργασία μας και ξεκινήσει η διαδικασία της πτυχιακής, θα υπάρξει μια -τρόπον τινά- «συνέντευξη», ώστε να κατανοήσω τους λόγους για τους οποίους ο φοιτητής επέλεξε να κάνει την πτυχιακή του εργασία μαζί μου.

Σε κάθε περίπτωση, η εκπόνηση της πτυχιακής είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο «δουλεύει» η επιστήμη, του τρόπου με τον οποίο διενεργείται η έρευνα και παράγεται η γνώση.

Εφόσον πληρούνται οι άνωθεν προϋποθέσεις και ξεκινήσει η συνεργασία, και εάν ο φοιτητής επιδείξει συνέπεια και επιμονή στην «κατάκτηση» των απαραίτητων εργαλείων, ως επιβλέπων δεσμεύομαι να του παρέχω κάθε υποστήριξη, διευκόλυνση στην πρόσβαση των βιβλιογραφικών δεδομένων, ενθάρρυνση για δημοσίευση.

Ειδικά για το τελευταίο (δημοσίευση), θα πρέπει να τονίσω ότι προσμετράται θετικά, για την επιλογή σε Μεταπτυχιακό, η δημοσίευση ενός paper σε επιστημονικό περιοδικό. Στόχος μας θα είναι να υπάρξει μία τουλάχιστον δημοσίευση μετά την ολοκλήρωση της πτυχιακής.

Ερωτήσεις σχετικά με τη δυνατότητα εκπόνησης πτυχιακής

- «Εάν κάποιος δεν έχει καταφέρει να φτάσει την ελάχιστη βαθμολογία (7.5), ή είναι ελαφρώς χαμηλότερη (π.χ., έχει Μ.Ο. 7), είναι δεδομένο ότι αποκλείεται;»

Όχι, δεν αποκλείεται a priori, αλλά αν με πείσει ότι μπορεί να ανταποκριθεί και ότι η θέλησή του είναι μεγαλύτερη από τον Μ.Ο. της βαθμολογίας του, τότε μπορεί να ξεκινήσουμε τη συνεργασία για την πτυχιακή του

- «Γιατί αυτός ο περιορισμός στη γνώση των ξένων γλωσσών; Εάν κάποιος πληροί όλες τις άλλες προϋποθέσεις, αλλά γνωρίζει (π.χ.) μόνο τη γερμανική γλώσσα, γιατί να αποκλειστεί;»

Καθώς οι γνώσεις μου στις άλλες δύο γλώσσες που γνωρίζω (γαλλικά και γερμανικά) δεν επαρκούν για να μελετήσω την επιστημονική βιβλιογραφία, και κυρίως επειδή χρόνια τώρα παρακολουθώ την αγγλόφωνη βιβλιογραφία, δεν μπορώ να αναλάβω μια εργασία της οποίας η βιβλιογραφία δεν θα μου είναι οικεία

- «Εάν ισχύουν όλες οι προϋποθέσεις, εκτός από το μάθημα επιλογής, γιατί ο φοιτητής αυτός αποκλείεται;»

Αποκλείεται από τη δυνατότητα συνεργασίας γιατί θα επιθυμούσα φοιτητές που έχουν ένα κάποιο ενδιαφέρον για το ευρύτερο γνωστικό αντικείμενο που θεραπεύω

- «Γιατί θα πρέπει να βρει ο φοιτητής το θέμα της πτυχιακής, και δεν το προτείνει ο διδάσκων και επιβλέπων;»

Διότι, όπως προαναφέρθηκε, αφενός θα πρέπει να υπάρχει ένα βασικό ενδιαφέρον, από πλευράς του φοιτητή, για το ευρύτερο γνωστικό αντικείμενο, και αφετέρου, η έρευνα είναι ένα προσωπικό ζήτημα, υπό την έννοια ότι απορροφά σημαντικό μέρος του χρόνου, της ενέργειας και προσοχής του ερευνητή. Ως εκ τούτων, εφόσον το ενδιαφέρον για το γνωστικό αντικείμενο υπάρχει ως δεδομένο, ο φοιτητής μπορεί να εστιάσει την προσοχή του σε ό,τι τον προσελκύει. Επομένως, μέσα στα όρια του γνωστικού αντικειμένου, είναι ελεύθερος να επιλέξει με τι θέλει να ασχοληθεί

Ελπίζω να ήταν σαφή και κατατοπιστικά όσα διάβασες. Εάν υπάρξουν περαιτέρω απορίες, είμαι στη διάθεσή σου.