Abstract:

Η Κυπριανή Κοινή παρουσιάζει δομικές καινοτομίες οι οποίες μπορεί να υποστηριχθεί ότι αποτελούν αποτέλεσμα της μακρόχρονης επαφής της με την Κοινή Νέα Ελληνική (ΚΝΕ), την υψηλή ποικιλία στο διγλωσσικό περιβάλλον της ελληνοκυπριακής γλωσσικής κοινότητας. Μία από αυτές τις καινοτομίες είναι και οι περιφραστικοί συντελικοί χρόνοι, παρακείμενος και υπερσυντέλικος. Σε ό,τι αφορά τον υπερσυντέλικο, στην ΚΝΕ χαρακτιρίζεται κυρίως από την ερμηνεία του προτερόχονου στο παρελθόν, καθώς και από τη χρήση του για αναφορά στο μακρινό παρελθόν. Αντιθέτως, στην Κυπριακή Ελληνική (ΚΕ) ο υπερσυντέλικος εναλλάσσεται ελεύθερα με τον αόριστο (απλό συνοπτικό παρελθοντικό) και μπορεί να επιστρατεύεται για πραγματολογικούς σκοπούς, π.χ. για να τονίσει ένα σημαντικό σημείο σε μια αφήγηση, ενδεχομένως λόγω της σχετικά μεγαλύτερης επισημότητάς του. Σε πρόσφατη έρευνα έχει υποστηριχθεί ότι αυτό αποτελεί αποκλειστική καινοτομία της ΚΕ. Η παρούσα μελέτη επανεξετάζει αυτή την υπόθεση στη βάση της παρατήρησης ότι η ΚΝΕ παρουσιάζει παρόμοιες χρήσεις. Χρησιμοποιώντας αυθόρμητα προφορικά δεδομένα και δεδομένα από ερωτηματολόγια για τον χαρακτηρισμό προτάσεων ως προς τη γραμματικότητά τους ερευνούμε (α) αν η παρατηρούμενη ποικιλότητα καθορίζεται από κοινωνιογλωσσικούς παράγοντες και (β) ποια είναι τα νεοτερικά σημασιολογικά και πραγματολογικά χαρακτηριστικά του υπερσυντέλικου σε κάθε ποικιλία.