Abstract:

Η παρούσα μελέτη βασίζεται στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με το πρόγραμμα του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών για μεταδιδακτορική έρευνα στην Ελλάδα και είχε διάρκεια δύο εξαμήνων με παράταση  υποβολής του τελικού έργου για ακόμη ένα εξάμηνο.

Επιθυμία μας ήταν να προβληθεί στο ευρύτερο κοινό η υιοθεσία τέκνων, όχι μόνο ως επιλογή των συζύγων στην αντιμετώπιση της ατεκνίας, αλλά και ως πράξη αγάπης που αποσκοπεί στο συμφέρον των ορφανών και εγκατελειμμένων παιδιών. Το θέμα συνήθως εξετάζεται από νομικούς και κοινωνικούς λειτουργούς, στην προκέιμενη έρευνα εξετάζεται από την χριστιανική ηθική. Η Εκκλησία ευλογεί με συγκεκριμένη ακολουθία και ευχές την πράξη της υιοθεσίας και με τον τρόπο αυτό καταλύεται η λεγόμενη μυστικότητα που τηρούν οι γονείς και οι συγγενείς προς τον υιοθετούμενο.

Εκτός όμως από την τεχνητή δημιουργία σχέσης γονιών και τέκνου με τη διαδικασία της υιοθεσίας, που αναμφίβολα ανήκει στη σφαίρα του οικογενειακού δικαίου και της κοινωνικής μέριμνας, εμφανίζεται στη παύλεια θεολογία η ίδια λέξη για να καταδείξει τη σωτηρία των πιστών, μέσω της θείας υιοθεσίας από το Θεό πατέρα.

 Για την υιοθεσία τέκνων αναφύονται τα εξής ερωτήματα:  

α. Είναι ηθικά  ορθό να υιοθετούν τέκνα οι ορθόδοξοι χριστιανοί στην προσπάθειά τους να ξεπεράσουν το όνειδος της ατεκνίας τους;

β.  Μήπως η υιοθεσία δεν αφορά μόνο στους ατέκνους, αλλά αναφέρεται και σε ζευγάρια που έχουν ήδη αποκτήσει παιδιά;

γ. Πόσο επηρεάζεται η προβολή της επιλογής της υιοθεσίας στα ηθικά διλήμματα, τα οποία δημιούργησε η πρόοδος των τεχνολογιών της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής;

δ. Γιατί πάντα υπάρχει η βούληση των ατέκνων για υιοθεσία, παρά τις δυνατότητες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ενώ κάποιοι άλλοι την απορρίπτουν σε κάθε περίπτωση;

 Τέτοιου είδους ερωτήματα φιλοδοξεί να εξετάσει η παρούσα έρευνα και να προσεγγίσει ηθικά το θέμα.

Συγκεκριμένα, η εργασία χωρίζεται σε τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στην ιστορική αναδρομή του θεσμού της υιοθεσίας, στη σύγχρονη ελληνική νομοθεσία, που σχετικά πρόσφατα έχει αλλάξει, στο  νέο  θεσμό της ανάδοχης οικογένειας, στην ιδρυματική φροντίδα των ορφανών και εγκαταλειμμένων παιδιών, όπως είναι τα κέντρα παιδικής μέριμνας, τα ορφανοτροφεία της Εκκλησίας και τα παιδικά χωριά. 

Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζουμε την υιοθεσία μέσα από άλλα συναφή θέματα και προβλήματα, όπως τα κίνητρα που οδηγούν σ’ αυτή, τη μυστικότητα και την άρνησή της, τις νέες προοπτικές που συνδέονται με την υιοθεσία, όπως τη σχέση της με το διαδίκτυο, την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, τη γενετική. Επιπλέον, αναφέρονται οι δυνατότητες υιοθεσίας από ομοφυλοφίλους, από μοναχικά άτομα, από αλλοθρήσκους, όπως και οι υιοθεσίες με παιδιών από διαφορετικές φυλές και εθνότητες και με παιδιά με ειδικές ανάγκες. Περιγράφεται τέλος με συντομία η ψυχολογία των εμπλεκομένων στην υιοθεσία και αναφέρονται χαρακτηριστικές περιπτώσεις υιοθεσιών.

Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά σε βίους αγίων σχετικούς με τη υιοθεσία και παρατίθενται  τα κείμενα που μας ενδιαφέρουν από την ορθόδοξη χριστιανική άποψη, όπως οι ακολουθίες και ευχές για την υιοθεσία και οι αναφορές σε ιερούς Κανόνες. Το κεφάλαιο κατακλείεται με τις απόψεις σύγχρονων θεολόγων και ποιμένων για το θεσμό της υιοθεσίας τέκνων.

Στο τέταρτο κεφάλαιο εξετάζεται σύντομα η πατρότητα από θεολογική και κοινωνική άποψη και γίνεται αναφορά στη θεολογία του όρου «υιοθεσία», όπως αυτή χρησιμοποιήθηκε από τον απ. Παύλο. Η δική μας έρευνα εξετάζει την υιοθεσία τέκνων από την ορθόδοξη χριστιανική ηθική. Η θετική στάση απέναντι στην υιοθεσία τέκνων, αν και πολλές φορές είναι αυτονόητη, θεμελιώνεται στην προσφορά προς τον πλησίον με τον τονισμό του συμφέροντος του πάσχοντος συνανθρώπου, κι όχι αποκλειστικά των συζύγων εκείνων που αναζητούν να λύσουν τα προβλήματα ατεκνίας τους. Αποτελεί έργο αγάπης και πράξη μίμησης Θεού.

Τέλος, η εργασία ολοκληρώνεται με τα συμπεράσματα, την παράθεση της βιβλιογραφίας και ενός εκτεταμένου παραρτήματος που περιλαμβάνει σχετικά κείμενα με την υιοθεσία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι βιλιοπαρουσιάσεις του εν λόγω πονήματος σε σχολές γονέων και σε διαλέξεις που διοργανώθηκαν από Ιερές Μητροπόλεις της Βορείου Ελλάδος, συνετέλεσαν στην τέλεση της ιερής ακολουθίας της υιοθεσίας σε Ι. Ναούς, σύμφωνα με μαρτυρίες ιερέων και γονέων, οι οποίοι υιοθέτησαν τέκνα με νόμιμο τρόπο.

ΙSBN 960-78l4-24-x (set 960-7814-05-03). Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 14297