Ηρακλής: Η ηθική μορφή της Ελληνικής μυθολογίας και ο συμβολισμός της παραβολής της Αρετής και της Κακίας

Citation:

Γογγάκη Κ. Ηρακλής: Η ηθική μορφή της Ελληνικής μυθολογίας και ο συμβολισμός της παραβολής της Αρετής και της Κακίας. Δευκαλίων ο Θεσσαλός. 2012;38:48-49.

Abstract:

(2012). Ηρακλής: Η ηθική μορφή της Ελληνικής μυθολογίας και ο συμβολισμός της παραβολής της Αρετής και της Κακίας.

Στην ελληνική μυθολογία η ηρωϊκή μορφή η οποία κυριαρχεί περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο ήρωα, σχεδόν απόλυτα, είναι ο Ηρακλής. Στο πρόσωπό του, όπως φαίνεται από τους άθλους του, συνοψίστηκαν όλα τα χαρακτηριστικά και οι ικανότητες με τα οποία η μυθοπλαστική φαντασία του ελληνικού λαού επιθυμούσε να διανθίσει τον ίδιο του τον εαυτό. Ο Ηρακλής, ως εξολοθρευτής των επικίνδυνων τεράτων που επιφέρουν την ανθρώπινη καταστροφή, και ως δυναμικός εκδικητής εκείνου του οποίου εκπροσωπεί το κακό, γίνεται ο ίδιος τιμωρός της αδικίας και υπερασπιστής του καλού. Εμφανίζεται, επομένως, ως προστάτης του αγαθού και, εν τέλει, ως ο αντίποδας του κακού, ενσαρκώνοντας τις αντιλήψεις και τους ηθικούς στόχους του λαού.

Η αλληγορία του σοφιστή Πρόδικου με την Αρετή και την Κακία, προφανώς αποτυτώνει μιαν αντίληψη η οποία ήταν γενικώς αποδεκτή. Με την εξέλιξη του μύθου του Ηρακλή μέσα στο χρόνο, η μορφή του, αποκτώντας ηθικά στοιχεία, εμπλουτίζεται, ούτως ώστε ο ήρωας εν τέλει να βαίνει προς μια πορεία εκπολιτισμού του. Ο εκπολιτισμός της μορφής του συγκεκριμένου ήρωα, προφανώς απηχεί τη σταδιακή πολιτιστική ωρίμανση του αρχαίου κόσμου, καθώς μέσα από τις μυθικές περιγραφές εξισορροπούνται οι αρχαϊκές αντιλήψεις από τη μια, με τις κατακτήσεις του λόγου και της σκέψης από την άλλη. Ο ήρωας, εν τέλει, ταυτίζεται με την επιλογή του καλού και με το χρέος του ανθρώπου να προσπαθήσει πολύ προκειμένου να πετύχει το ευτυχές τέλος, επιβεβαιώνοντας πως τα καλά κόποις κτώνται, και πως τίποτε δεν είναι αυτονόητο, αλλά κάθε επιτυχία προϋποθέτει την επίπονη προσπάθεια και την αξιοποίηση της λογικής.