Thesis Type:

Abstract:

(1997). Γογγάκη, Κωνσταντίνα. Ο Μυθολογικός Κύκλος των Πυθίων αγώνων. Καταγωγή, τελετουργία, ερμηνεία, Διδακτορική διατριβή, Αθήνα.

Η εργασία επιχειρεί την ανίχνευση της καταγωγής, της αρχής, της γένεσης των Πυθίων αγώνων μέσα από τη συμβολική ερμηνεία των μύθων των Δελφών. Οι αθλητικοί αγώνες, τα Πύθια, αποτελούν το κέντρο προς το οποίο εστιάζεται η έρευνα, καθώς η μουσική τους αφετηρία τους συνδέει με παλαιότατες μαγικές τελετές και με θρησκευτικές τελετουργίες. Ο αρχικός χαρακτήρας των αγώνων των Δελφών, σημαντικού Δωρικού κέντρου της πολιτιστικής και θρησκευτικής ζωής των αρχαίων Ελλήνων, έχει στοιχεία που τον συνδέουν με πανάρχαιες τελετουργίες έκστασης και μέθεξης, όπως λόγου χάριν των Υπερβόρειων παρθένων. Καθώς ο δωρικός θεός Απόλλων αποτελεί τον θεό της εφηβείας, του φωτός, της μουσικής και του ηθικού εξαγνισμού, τα τελετουργικά στοιχεία των Πυθίων αγώνων προσλαμβάνουν απαραίτητα τον ιερό τελετουργικό χαρακτήρα των εκδηλώσεων που λάμβαναν μέρος στον «ομφαλό της γης». Η επίδραση και η συμβολή του Μαντείου των Δελφών και της ιέρειάς του Πυθίας υπήρξε επί δώδεκα αιώνες καταλυτική για την πολιτική και κοινωνική ζωή και τη φιλοσοφική σκέψη των Ελλήνων.

Η σύγχρονη έρευνα έχει δείξει γενικά ότι οι Ινδοευρωπαίοι-Έλληνες μετανάστες βρήκαν και αποδέχθηκαν λατρείες πλήρως διαμορφωμένες, και πως τα μυθολογικά κέντρα αφορούν σε τοπικές συναντήσεις, οι οποίες αποτελούν την πηγή των εξελίξεων. Οι συναντήσεις αυτές έχουν διάφορο χαρακτήρα. Λαμβάνουν, δηλαδή χώρα είτε βίαια, είτε ειρηνικά, είτε με υποταγές, είτε με διάλογο, και οι διάφορες μορφές συναντήσεων κατόπιν αποτυπώνονται σε μύθους. Όποτε και όπου υπήρξαν τέτοιες συναντήσεις παρατηρήθηκε υποταγή μύθων και έξαρση άλλων μύθων ή δημιουργία νέων μύθων, ή περιγραφή του ίδιου μύθου με άλλες εκδοχές. Επίσης σημειώθηκε καταφυγή σε μυστήρια ή σε μυστηριακές τελετές και σε τοπικές λατρείες, ενώ ταυτόχρονα επιτελέστηκαν και επιτάφιοι αγώνες-όπως είναι και οι αγώνες των Δελφών.

Η ελληνική μυθολογία, η μυθολογία του Ολυμπικού πανθέου, είναι ακριβώς το καταστάλαγμα αυτής της μεγάλης μυθολογικής διαδικασίας. Προηγούνται, επομένως, της μυθολογίας αυτής άλλοι μύθοι, προελλήνων, πρωτοελλήνων, Πελασγών, Μινύων ή άλλων, οι οποίοι μύθοι εμφανίζουν μια μεγάλη, απέραντη εξέλιξη και μια κρυφή σημειολογία. Και επειδή παρουσιάζουν τοπικά χαρακτηριστικά, γι’ αυτό και αναφέρεται η εργασία σε «κύκλους μυθολογικούς», όπως ο Δελφικός. Τα μυθολογικά κέντρα, επομένως, αφορούν σε συναντήσεις, οι οποίες αποτυπώνονται μέσα σε τοπικούς – γενικούς ή σε πανελλήνιους μύθους. Ενώ έχουν, κατά συνέπεια, τοπικά χαρακτηριστικά, διαθέτουν, ωστόσο, γενική, πανελλήνια σημασία.