Citation:
Abstract:
(1991). Γογγάκη, Κωνσταντίνα. Προσέγγιση των Πυθίων αγώνων δια της αγγελικής ρήσης στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή.
Λόγος και Πράξη, 45: 106-116.
Ο μονόλογος του Παιδαγωγού στον οποίο περιγράφει τον πλαστό θάνατο του Ορέστη στους Πυθικούς αγώνες, αποτελεί μια σημαντική, ίσως μεγαλειώδη στιγμή του αθλητισμού, καθώς ο τελευταίος διασώζεται στα έργα της ανθρώπινης δημιουργίας, και ειδικά στην αρχαία τραγωδία. Ο Σοφοκλής περιγράφει το φυσικό και ψυχικό κάλλος του Ορέστη, δημιουργώντας ένας ήρωα-πρότυπο της κλασικής εποχής που ο ίδιος έζησε. Ο ήρωας έχει όλα τα στοιχεία της αναπόδραστης μοίρας του ανθρώπου, καθώς οι θεοί αποφασίζουν γι’ αυτόν. Ο Ορέστης, τελικά, το θαυμαστό σώμα του οποίου διαμελίζεται στους ιππικούς αγώνες, δεν συνιστά έναν ηττημένο, αλλά η πτώση του έχει τα δεδομένα του ήρωα, καθώς μάχεται, άνισος προς τη μοίρα, μέχρι της τελικής πτώσεως.
Στην περιγραφή ο Σοφοκλής μιμείται απολύτως την ανάλογη αρματηλατική τεχνική της ιπποδρομίας της Ιλιάδας του Ομήρου τον οποίο ο ίδιος τόσο θαύμαζε. Η ρήση του παιδαγωγού κατορθώνει να συναρπάσει με τις απαράμιλλες περιγραφές του αγώνα, αποτελώντας ένα άριστο δείγμα αφηγηματικού και δραματικού λόγου. Ξεπερνάει σαφώς τα όρια μιας τυπικής περιγραφής, καθώς τους τεχνικούς και τους αθλητικούς όρους τους ανάγει σε λόγο ποιητικό. Εξάλλου, η επιλογή του ηρωϊκού θανάτου του Ορέστη στους Πυθικούς αγώνες αποτελεί ένα εύρημα, το οποίο στα επιδέξια ποιητικά χέρια του Σοφοκλή, ανάγει τον αθλητισμό σε έργο τέχνης.
* Η δημοσίευση μετά από επεξεργασία συμπεριελήφθη στο βιβλίο της Κων/νας Γογγάκη (2003), Οι αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων για τον αθλητισμό, Αθήνα: Τυπωθήτω- Γ. Δαρδανός, σσ. 101-124.