Citation:
Abstract:
Πρόκειται για το κείμενο της ανακοίνωσης στην διεπιστημονική ημερίδα με θέμα «Ελληνογερμανικές σχέσεις: αλληλοεπιδράσεις στον πολιτισμό και την τέχνη», που διοργάνωσε το Εργαστήριο Συγκριτικής Γραμματολογίας του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στη Θεσσαλονίκη και έλαβε χώρα την 6η Απριλίου 2011 (http://www.del.auth.gr/de/forschung/weitere-veranstaltungen/145-8-4-2011).
Το άρθρο αναφέρεται σε ορισμένες θέσεις της έρευνας, σχετικά με τα χαρακτηριστικά και τις παραλείψεις της πρόσληψης του έργου του Χάινριχ Χάινε στην Ελλάδα, θέσεις που αναπτύσσονται διεξοδικά στην μονογραφία της γράφουσας. Αναφέρεται εδώ και συζητείται ακροθιγώς η άποψη σχετικά με τον αποφασιστικό ρόλο που έπαιξε ο ποιητικός λόγος του Χάινε κατά τη διαδικασία υπέρβασης του αθηναϊκού ρομαντισμού εκ μέρους των ποιητών της γενιάς του 1880, όπως και κατά την πρόσληψη ενός ειρωνικού, κριτικού και παιγνιώδους τρόπου έκφρασης, που εμπεριέχεται μεν εξαρχής στο γερμανικό ρομαντικό παράδειγμα (ρομαντική ειρωνεία), πλην όμως εισήλθε στον νεοελληνικό λογοτεχνικό λόγο κυρίως ως συνέπεια της επαφής, μεταξύ άλλων, με το έργο του Χάινε. Παρουσιάζεται με αδρές γραμμές η ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περίπτωση της πρόσληψης του ποιητή Heinrich Heine (1797-1856) στην Ελλάδα, που ξεκινά τον 19ο αιώνα και συνεχίζεται με διακυμάνσεις ως τις μέρες μας.
Στο άρθρο δίνεται πάντως έμφαση στην παρουσίαση του ποιητή και των ιδιοτήτων του έργου του, που τον καθιστούν αντιπροσωπευτικό συγγραφέα της αρχόμενης νεωτερικότητας, με την έννοια της μετάβασης από τον κλασικορομαντικό ποιητή μιας αισθητικής-ηθικής κοσμοθέασης στον μοντέρνο συγγραφέα και διανοούμενο μιας νεότερης εποχής, ο οποίος παρακολουθεί και σχολιάζει στο έργο του, θεωρητικό και λογοτεχνικό, την ρέουσα πραγματικότητα. Σημαντική θέση στο έργο του Χάινε έχουν οι αναφορές σε μορφές της ελληνικής μυθολογίας και αρχαιότητας που διατρέχουν το σύνολο του έργου του και συνθέτουν την ιδιότυπη προσωπική μυθολογία του ποιητή, η οποία κινείται στο μεταίχμιο ανάμεσα στην ελεγειακή αναπόληση μιας χαμένης αισθησιακής χαράς της ζωής και στην σπινθηροβόλα ειρωνική διάθεση του σχολιασμού της επικαιρότητας με το ένδυμα του μύθου. Προκύπτει το ερώτημα του τρόπου πρόσληψης στην Ελλάδα τόσο αυτής της διάστασης του έργου του Χάινε, όσο και των ιδιαίτερων υφολογικών και ρητορικών δομών των κειμένων του, ερώτημα, το οποίο αντιμετωπίζεται διεξοδικά στη μονογραφία της γράφουσας.