Ernst Cassirer: Philosophie der symbolischen Formen, Band 2: Der Mythos Μετάφραση στα ελληνικά, επιμέλεια, σημείωμα του μεταφραστή
. Αθήνα: Αρσενίδου; 2020 pp. 526.
Publisher's VersionAbstractΟ Έρνστ Κασίρερ ανήκει σε εκείνους τους “παρεξηγημένους” σύγχρονους στοχαστές που το έργο τους διακόπηκε απότομα από τη λαίλαπα του φασισμού και του εθνικοσοσιαλισμού. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται, ωστόσο, παγκοσμίως ένα ζωηρό ενδιαφέρον για το σύνολο του έργου του. Τούτο οφείλεται σε τρεις κυρίως λόγους: στις πολύ σημαντικές κοινωνικοπολιτικές του προεκτάσεις, στη διεπιστημονικότητα και στην οικουμενικότητα που το διέπει καθώς και στην εκ νέου ανακάλυψη της σημασίας και του επίκαιρου χαρακτήρα της θεωρίας του Κασίρερ περί μύθου. Στη Φιλοσοφία των συμβολικών μορφών ο Κασίρερ αποδίδει στο μύθο, όπως και στη γλώσσα, την ικανότητα να δομεί μέσω της χρήσης συμβόλων τον ανοίκειο “παθητικό κόσμο των απλών εντυπώσεων” και να τον μετατρέπει σε έναν κόσμο της “καθαρής πνευματικής έκφρασης”. Τούτη η συμβολοποιητική λειτουργία του ανθρώπινου πνεύματος δεν γίνεται αντιληπτή αλληγορικά. Αντιθέτως, ο νέος κόσμος του συμβόλου παρουσιάζεται στη συνείδηση ως “αντικειμενική” πραγματικότητα. Στην ιδιότητα αυτή του μύθου, στην πίστη στην αντικειμενική υπόσταση και στην αντικειμενική δύναμη του συμβόλου, έγκειται η ιδιαίτερη έλξη που ασκεί τούτος στον άνθρωπο ανά τους αιώνες, αλλά συνάμα και η επικινδυνότητά του.
Theater als bürgerlicher Totentanz? Erinnernde Vergangenheitsbewältigung in Rolf Hochhuths Der Stellvertreter und Thomas Bernhards Vor dem Ruhestand. In:
Szybisty, Tomasz & Godlewicz-Adamiec J (H) Literatur und Politik . Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego; 2020. pp. 273-288.
AbstractDer Zusammenbruch des NS-Regimes signalisierte für die westdeutsche Kunst eine deutliche Distanzierung von Politik. „Der Stellvertreter“ führt einen Wendepunkt herbei und verwandelt das Theater wieder in ein Politikum. Hochhuth richtet den Blick auf die verdrängte Vergangenheit, in dem er am Beispiel des Schweigens der katholischen Kirche während des Holocaust die Frage der individuellen Verantwortung bzw. Schuld untersucht. Auschwitz wird erstmals auf die Bühne gebracht und das Stück löst eine Repolitisierungswelle aus, so dass es mit Recht als Vorläufer des Dokumentartheaters gilt. Auch „Vor dem Ruhestand“ ist politisches Theater par excellence in dem Sinne, dass es Partei ergreift, irritiert, die bestehende Ordnung in Frage stellt. Illusionslos entdeckt Bernhard hinter der Fassade eines bürgerlich-demokratischen Staates das Fortbestehen der nationalsozialistischen Ideologie, nicht nur in Extremfällen, sondern auch in sozialen Strukturen und Gedankenmuster der sozialen Elite. Im Gegensatz zu Hochhuth, der immer noch fest an die Macht des bürgerlichen Individuums glaubt, dient Faschismus Bernhard als Musterbeispiel für die verfallenden bürgerlichen politischen Systeme.