Publications by Year: 2020

2020
Δημήτριος, Φωτεινός. (2020). Κρίση και εκπαίδευση, ή κρίση στην εκπαίδευση: προϊόντα και υποπροϊόντα μιας εκατονταετούς κρίσης. In Εκπαίδευση: κρίσεις και πόλεμοι (pp. 371-386). Αθήνα: Τζιόλας. Publisher's VersionAbstract
H Ελλάδα (ως κράτος, ως πολιτεία και ως κοινωνία) διέρχεται μια πολυσχιδή και πολυσήμαντη κρίση τα τελευταία 10 χρόνια. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου (2007-2018) έχουν πραγματοποιηθεί και εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, μεγαλύτερης, ή μικρότερης εμβέλειας, υπό διαφορετικές κυβερνήσεις. Εάν στα πλαίσια μιας «λειτουργικής» θεώρησης, η οποία, αφενός, ερμηνεύει τον τρόπο διασύνδεσης των δομικών στοιχείων του κοινωνικού, ενώ, αφετέρου, κριτικά, αναστοχάζεται επί της επίτευξης -ή μη- αυτής της διασύνδεσης (ενώ, αντιθέτως, οι συγκρουσιακές θεωρήσεις αναφέρονται στις επιπτώσεις των επιλογών -με έμφαση σε όσες κατασκευάζουν ανισότητες, πειθαρχίες, αποκλεισμούς, κ.τ.λ.- κατά την κοινωνική θέσμιση) θεωρήσουμε ότι ένα από τα ζητούμενα μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης είναι η προσαρμογή και διασύνδεση της εκπαίδευσης με την οικονομία και τις κοινωνικές ανάγκες (όπως, επί παραδείγματι, φαίνεται μέσα από τις ανακοινώσεις εργοδοτικών και άλλων κοινωνικών φορέων), μέσω της παρεχόμενης σχολικής γνώσης, με την πρότασή μας επιχειρούμε να διερευνήσουμε τον τρόπο με τον οποίο η πολιτική ηγεσία (και οι πολιτικά κυρίαρχοι φορείς δράσης) διερμήνευσε και αντιμετώπισε αυτές τις ανάγκες κυρίως ως προς το επίπεδο της παρεχόμενης σχολικής γνώσης, καθώς φαίνεται ότι αυτή αποτελεί έναν από τους βασικούς πυρήνες διαμόρφωσης της κοινωνίας (βλ. Apple 1982, 1986, Bernstein 1991, 1996, Jackson 1992, κ.α.). Βασικός στόχος, συνεπώς, της ανακοίνωσης είναι η διερεύνηση των αιτιών της διαφαινόμενης ασυνέχειας μεταξύ εκπαιδευτικής πολιτικής και κοινωνικο-οικονομικής πραγματικότητας, ως προς τις επιλογές στο επίπεδο της σχολικής γνώσης (είτε πρόκειται για περιόδους κρίσεων, είτε για κρίσεις που προκαλούνται από τις επιλογές στην εκπαίδευση). Η βασική μεθοδολογική προσέγγιση θα είναι η ιστορικοσυγκριτική, καθώς θα εξεταστούν τα ιστορικά τεκμήρια καθέτως, για να φανεί το επίπεδο στο οποίο η κρίση γίνεται αντιληπτή και οριζοντίως για να φανεί η χρονική συνέχεια, ή ασυνέχεια στις επιλογές. Ως συμπέρασμα μπορεί κανείς να θεωρήσει τον προεξάρχοντα ρόλο του πολιτικού πεδίου και την κατίσχυσή του έναντι όλων των άλλων κοινωνικών πεδίων.
foteinos_2020_krisi_kai_ekpaideysi_i_krisi_stin_ekpaideysi.pdf
Δημήτριος, Φωτεινός. (2020). Αναλυτικά προγράμματα και εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα (1950-2020). Συγκριτική και Διεθνής Εκπαιδευτική Επιθεώρηση, 24, 32-63. Publisher's VersionAbstract
Το κείμενο αντλεί από την αναπλαισιωτική (reconceptual) παράδοση των αναλυτικών προγραμμάτων, η οποία το θεωρεί (μεταξύ άλλων και) ως πολιτικό κείμενο. Εξετάζεται ιστορικά ο τρόπος μετασχηματισμού/μεταρρύθμισης του αναλυτικού προγράμματος στην Ελλάδα, από τη δεκαετία του 1950 και μετά. Αξιοποιώντας ως θεωρητικό-ερμηνευτικό μοντέλο την μη-αναγωγιστική και μη-στρουκτουραλιστική προσέγγιση των φορέων δράσης (agency) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα αναλυτικά προγράμματα στην Ελλάδα συγκροτούνται κυρίως από τις επιλογές των πολιτικά κυρίαρχων φορέων δράσης, με αποτέλεσμα να εμπεριέχουν φονταμενταλιστικές στάσεις ως προς τη γνώση και να χαρακτηρίζονται από τη δυσκολία εναρμόνισης με το οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.
foteinos_2020_analytika_programmata_kai_ekpaideytikes_metarrythmiseis_stin_ellada_1950-2020.pdf