- προπτυχιακές σπουδές / undergraduate studies
- εξάμηνο / semester: 1ο χειμερινό / 1st winter
- πιστωτικές μονάδες / credits: 4,5 [ΦΦΛ01]
- διδασκαλία / teaching: Μαριάνθη Καπλάνογλου (Α-Μ) & Βασιλική Χρυσανθοπούλου (Λ-Ω) [σε κλιμάκια] / Marianthi Kaplanoglou & Vassiliki Chryssanthopoulou
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Αντικείμενο του μαθήματος είναι ο λαϊκός πολιτισμός ως μία ιδιαίτερη μορφή δημιουργίας ενός λαού (δηλαδή μιας οποιαδήποτε ομάδας ανθρώπων που μοιράζεται έναν τουλάχιστον κοινό συνδετικό παράγοντα, που μπορεί να είναι η εθνικότητα, η θρησκεία, το επάγγελμα, η συγγένεια κ.ά.). Ο λαϊκός πολιτισμός αναφέρεται σε αρκετές εκατοντάδες μορφές ή είδη που περιλαμβάνουν το μύθο, το παραμύθι, το θρύλο, το τραγούδι, την παροιμία, το αίνιγμα, το χορό, τα έθιμα, τις δοξασίες, τα παιχνίδια, τις χειρονομίες, τη διατροφή, την ενδυμασία κ.ά. Η προσέγγισή μας λαμβάνει υπόψη την συνολική ιστορία ζωής του λαϊκού πολιτισμού, από την ανακάλυψη και τον ορισμό του, την έρευνα πεδίου, τη διατήρηση και την ανάλυσή του έως τη δεύτερη ζωή του: την ανακύκλωση και την εφαρμογή του, την αναβίωση και την εμπορική χρήση του, τις πολιτισμικές και πολιτικές λειτουργίες του, τη σχέση του με τις εθνικές, κοινωνικές και τοπικές ταυτότητες.
Το μάθημα διαρθρώνεται σε δύο ενότητες εξετάζοντας τα ακόλουθα θέματα και καλύπτοντας τη θεωρία, μεθοδολογία και το περιεχόμενο των σπουδών στη Λαογραφία σε εισαγωγικό επίπεδο:
Στην πρώτη ενότητα, γίνεται μία εισαγωγή στις βασικές μεθοδολογικές και θεωρητικές προσεγγίσεις της λαογραφικής επιστήμης.
Στη δεύτερη ενότητα εξετάζονται οι μορφές οργάνωσης της παραδοσιακής κοινωνίας, οι σημαντικότερες μορφές του λαϊκού πολιτισμού και ο ρόλος τους στη ζωή τόσο των παραδοσιακών όσο και των σύγχρονων κοινωνιών.
Υποενότητες:
1. Οικογένεια και ευρύτερες ομάδες (Βασικές έννοιες, μορφές της παραδοσιακής οικογένειας στην Ελλάδα, σύμβολα και τελετουργίες). 2. Η κοινότητα. 3. Αγροτική ζωή: μέσα παραγωγής, οργάνωση. 4. Μορφές οργάνωσης της εργασίας και παραδοσιακά επαγγέλματα. 5. Έθιμα του κύκλου της ζωής. 5. Λαϊκή πίστη και λατρεία, ευετηρικά δρώμενα, γιορτές του χειμώνα, της άνοιξης, του καλοκαιριού και του φθινοπώρου. 6. Λαϊκή Τέχνη - Προφορική λογοτεχνία και τα είδη της.
Οι φοιτητές αξιολογούνται με τελική γραπτή εξέταση. Έχουν την επιλογή να υποβάλουν εργασίες με θέμα τη συλλογή πρωτογενούς λαογραφικού υλικού προερχόμενου από επιτόπια έρευνα, ενισχύοντας τον βαθμό τους ανάλογα με την ποιότητα της υποβαλλόμενης εργασίας (προαιρετικά). Επιλεγμένες εργασίες συλλογής πρωτογενούς λαογραφικού υλικού κατατίθενται στο Αρχείο Χειρογράφων του Σπουδαστηρίου Λαογραφίας όπου αποτελούν τμήμα του Λαογραφικού Μουσείου και Αρχείου το Τμήματος Φιλολογίας, προς ερευνητική χρήση.
ENGLISH DESCRIPTION:
This course deals with folk culture as a special creative expression by a people, namely by any group of persons who share at least one factor that links them together, which could be ethnicity, religion, occupation, kinship etc.). Folk culture comprises hundreds of forms or kinds, such as myths, folk tales, legends, songs, proverbs, riddles, dance, customs, beliefs, games, gestures, food habits, dress etc. Our approach takes into account folk culture in its entire history, ranging from its beginnings and definition, and including its research (fieldwork), its maintenance and analysis as regards its second life: its recycling and applications, its revival and commercial uses, its cultural and political functions, and its relation to national, ethnic, social and local identities.
The course comprises two units and covers the theory, methodology and content of Folklore studies at an introductory level. The first unit introduces students to the fundamental methodological and theoretical approaches of Folklore in Greece and internationally. It examines the history of the discipline and its relationship and exchanges with other neighbouring disciplines. It looks at traditional and modern orientations of Folklore and at its current applications in education and in public and social life.
The second unit examines the ways in which traditional societies are organized, as well as the main forms of folk culture and their role in the lives of members of traditional and of contemporary societies. In this unit we look at family, kinship and community organization in Greece, agricultural and other traditional occupational activities, life cycle rituals and customs, beliefs, the rituals of the annual cycle, folk art, oral literature and its various genres.